Адамдын ден соолугуна ооз көңдөйүнүн абалы өз таасирин тийгизет. Дарыгерлер кээ бир өнөкөт оорулар тиштин айынан козголушу мүмкүн экенин айтышат. Анткени ооз көндөйүндөгү инфекция башка органдардын иштешин бузушу мүмкүн. Буга байланыштуу биз алдыда тишти сактоо тууралуу адистердин кеп-кеңешин сунуштайбыз.
Жемиштер, таттуу суусундуктар жана момпосуйлар тиштин эмалынын минералдарын кетирет. Ал эми кальций жана фосфору бар азык-түлүктөр тишти бекемдейт. Дарыгерлердин айтымында, тиштердин дени сак болушу үчүн гигиенаны гана сактабастан, эмалга зыян келтире турган азыктарды колдонууну чектөө зарыл. Аларга таттуу суусундуктар, кондитердик азыктар, жемиштер, лимон ширеси жана уксус кирет.
Кислота жана кант эмалга терс таасирин тийгизгенден улам бактерияларга туруштук берүү азаят. Кант ооз көңдөйүндөгү патогендик микробдорду жоготууну күчөтөт. Анан бактериялар тамактанган катмардын пайда болушуна өбөлгө түзөт.
Тиштердин сыртында кант канчалык көп болсо, бактериялар ошончолук тез көбөйөт жана алардын таасири ошончолук агрессивдүү боло баштайт.
Тишти бекемдөө үчүн адистер пасталарды колдонууну жана фтор кошулган суюктуктар менен чайкоону сунуштайт. Ошондой эле тамак-ашка кальций жана фосфорго бай азыктарды (мисалы, быштак, балык жана сыр) үзгүлтүксүз киргизүү керек. Мындай тамак-аштан алынган минералдар эмалда коргоочу “кристаллдарды” пайда кылып, анын күчүн арттырат.
Тишти кариестен алдын алуу үчүн кеңештер:
- Ундан жасалган азыктарды, таттууларды, кычкыл тамак-ашты азайтуу керек;
- Ар бир тамактануудан кийин оозду чайкоо зарыл;
- Тишти күнүгө 1-2 жолу жууш керек;
- Тиш пастасын туура тандап, щетканы алмаштырып туруу шарт;
- Тиштин айланасына чогулган таштарды алдыруу кажет;
- Тиш доктурга жарым жыл сайын барып, көрүнүүнү унутпаңыз.
Балдарды таттуулардан чектебөө керек. Глюкоза мээнин өнүгүшү үчүн зарыл, анткени 5 жашта клеткалар ортосундагы байланыштар түзүлөт. Мындан тышкары, балдардын сүт тиштери кийин убагы келгенде түшөт. Бирок балдарды тишти таза кармоону эртерээк үйрөтүү маанилүү. Бала чайнап калганда рационго мөмө, жер-жемиштерди кошуу керек. Ата-эне балдардын туура тамактануусуна үлгү болушу зарыл.
Чылым чеккендерде көбүнчө тиштин түбүндө таштар пайда болот. Ошондой эле тамекинин түтүнү тиштин өңүн өзгөртүүсү ыктымал. 60 жаштан жогору тамеки чекпеген адамдардын 20%ында гана тиш жок болсо, чылым чеккендерде бул көрсөткүч 41,3%га жетет.
