Борбор Азиядагы ирригациялык жабдуулардын көлөмү жылына 200 миллион долларды түзөт. Ирригациялык системалардын көбү облустун чегинен тышкары өндүрүлгөн жана аларга болгон суроо-талап тынымсыз өсүүдө.
Евразия өнүктүрүү банкы жана Бириккен Улуттар Уюмунун Өнөр жайды өнүктүрүү уюму (ЮНИДО) “Борбор Азияда ирригациялык жабдууларды өндүрүү: суу секторун индустриялаштыруу” баяндамасын көрсөттү.
Аймакты каптап жаткан ысыктын толкуну жана кургакчылык мөңгүлөрдү жана суунун запасын түгөтө баштады, ал эми айыл чарба өсүмдүктөрүн айдоо үчүн бөлүнгөн аянттар акыркы жылдары бир топ көбөйдү. Албетте, мындай шарттарда нымдуулукту үнөмдүү жана рационалдуу пайдалануунун зарылдыгы жөнүндөгү маселе барган сайын курчуп жатат.
Эксперттердин айтымында, Борбордук Азия өлкөлөрүндө ирригациялык жабдууларын өз өлкөсүндө өндүрүү экономика үчүн пайдалуу жана туруктуу кадам болуп саналат.
Эгер бул жабдуулар сырттан эмес, өз аймагында чогултулуп же жасалса, анда аларды сатып алуу фермерлерге 30%га чейин арзан болот.
Ошол эле учурда климаттын өзгөрүшүнүн шарттарында региондун мындай системаларга болгон муктаждыгы тынымсыз өсө берет. 2030-жылга карата ички рыноктун сыйымдуулугу кеминде эки эсеге өсүп, анын жылдык көлөмү 400 миллион доллардан ашат. Башкача айтканда, Борбордук Азия өлкөлөрүндө өндүрүштү локалдаштыруу экономикалык жактан пайдалуу болот, продукция суроо-талапка ээ болот, ошол эле учурда айыл чарба сектору чет өлкөлүк аналогдорго караганда кыйла арзан системаларды алат жана, албетте, мунун баары сугат суусун абдан олуттуу үнөмдөөнү камсыздайт.
Учурдагы көрүнүш сугат каналдарында нымдын 40%дан ашыгын жоготууда. Башкача айтканда, ирригациялык инфраструктураны иретке келтирүү, аны жеткиликтүү кылуу менен климаттын өзгөрүшүнүн терс таасирин зыянсыздандырууга, суунун коромжусун азайтуу, ал тургай тамчылатып сугаруу технологиялары аркылуу айыл чарба өсүмдүктөрүнүн түшүмдүүлүгүн жогорулатууга болот.
«Заманбап сугат технологиялары сууну пайдалануунун эффективдүүлүгүн 50-80%га жогорулатып, коромжуларды кыйла азайтып, айыл чарба өсүмдүктөрүнүн түшүмдүүлүгүн 30-50%га көтөрөт», — деп айтылат докладда.
«Жаңы ирригациялык системаларды ишке киргизүү олуттуу инвестицияны, жакшы ойлонулган мамлекеттик саясатты жана сектордун бардык негизги катышуучуларынын натыйжалуу кызматташуусун талап кылат», - деп белгилешет ЕӨБ талдоочулары.
