Бишкек, 01.10.25. / Кабар/. Кыргызстанда өлүм жазасын кайра киргизүү маселеси талкууланууда. Айрымдары оор кылмыштар үчүн жазаны катаалдаштырууну талап кылышса, башкалары коррупциялашкан соттор катачылыктарга алып келип, бейкүнөө адамдарга зыян келтириши мүмкүн деп эскертишүүдө. Ошол эле учурда билимге көңүл бурууга жана аялдарды сыйлоого чакырыктар айтылууда. Бул тууралуу “Кабар” маалымат агенттигине коомдук-саясий ишмер Зайнидин Курманов билдирди.
Анын айтымында, Кыргызстан өлүм жазасына тыюу салган эл аралык келишимдерге кошулган. Бул чечим гуманизмдин өнүгүшү жана башка жагдайлар менен шартталган.
"Бирок өлүм жазасынан баш тартуунун дагы бир маанилүү себеби: сот системасы толук көз карандысыз эмес, коррупция бар, адилетсиз чечимдер көп кабыл алынат. Натыйжада адамдар жасабаган кылмыштары үчүн айыпталышы мүмкүн. Коркунучтуусу, адилетсиз соттук териштирүүдө иш материалдары бурмаланып, бейкүнөө адам өлүм жазасына тартылышы мүмкүн".
Ал белгилегендей, эл аралык юриспруденцияда “Бир баланын көз жашы төгүлсө, дүйнө кыйрайт” деген принцип бар. Сот адилеттүү болушу керек, эгер чынчыл болсо, корко турган эч нерсе жок.
"Ооба, адамдар ката кетириши мүмкүн. Бирок 17 жаштагы Айсулуунун окуясы, коомдогу үй-бүлөлүк зомбулук фактылары коомчулукту катуу ачуулантууда. Мен да абдан ачууланып жатам. Бирок мамлекет жакшылап ойлонуп, туура чечимди табышы зарыл, кийин эл аралык коомчулук Кыргызстанды коррупцияга малынган соттор укук берилди деп күнөөлөбөшү керек. Өлкөнү туура эмес жактан көрсөтүүгө болбойт. Президент Садыр Жапаров жазаны катаалдатуу керектигин туура айтты, бүгүнкү күндө кылмышкерлер эч кимден коркпойт, кийинки жолу мындай кылмыш жасаганда алар өлүм жазасына тартыларын билиши керек”, - деди ал.
Ошол эле учурда Зайнидин Курманов белгилегендей, өлүм жазасын киргизүү да айрым кылмышкерлерди токтото албайт.
"Өлүмдөн да, жазадан да коркпогон адамдар бар. Аларды эмне кылсак болот? Ошондуктан аларды тарбиялашыбыз керек. Илгери аялдарды сыйлап, "Кыздын кырк чачы улуу" деп, энелерди, эжелерди, аялдарды баркташчу. Коомду туура тарбиялашыбыз керек. Бүгүнкү күндө көптөгөн адамдар балдарын таштап миграцияга кетип жатат, жадакалса жакындары зомбулук көрсөтүүдө. Бизде тарбия жактан кризис болууда. Мындан улам биз руханий баалуулуктарга көңүл бурушубуз керек, Чыңгыз Айтматов айткандай, маңкуртка айлануу коркунучу бар”, - деп кошумчалады ал.
