Бишкек, 09.10.25. /Кабар/. Израиль менен палестиналык ХАМАС кыймылы тынчтык планынын биринчи фазасы боюнча макулдашканын АКШ президенти Дональд Трамп менен сүйлөшүүгө ортомчулук кылган Катардын Тышкы иштер министрлиги билдирди, деп маалымдайт РИА Новости.
«Израиль менен Хамас биздин тынчтык планыбыздын биринчи этабына кол койгонун сыймыктануу менен билдирем», — деп жазды Трамп Truth Social социалдык тармагында.
Келишимдин бир бөлүгү катары Хамас барымтадагылардын баарын бошотууга макул болду, ал эми Израил өз аскерлерин макулдашылган чектерге чыгарууга макул болду, деп кошумчалады АКШ президенти.
Трамптын айтымында, барымтадагылар келерки дүйшөмбүдө бошотулат деп күтүлүүдө. Ynet агенттигинин маалыматына караганда, Израилдин Коргоо күчтөрү Газа тилкесинин 53% көзөмөлдөйт жана биринчи этапта Газа шаарынан аскерлерин чыгарып кетет.
Израилдин премьер-министри Биньямин Нетаньяху бардык израилдик барымтадагылар мекенине кайтарылат деген үмүтүн билдирди. Ал келишимдерди “дипломатиялык ийгилик” жана “Израилдин улуттук жана моралдык жеңиши” деп атады. Премьер-министр ошондой эле Трампка анын "лидерлиги, өнөктөштүгү жана Израилдин коопсуздугуна туруктуулугу" жана израилдик барымтадагылардын эркиндиги үчүн ыраазычылык билдирди.
ХАМАС Газа тилкесиндеги согушту токтотууга жана Палестинанын жарым эксклавынан израилдик аскерлердин чыгарылышын камсыздоого багытталган келишимдерди ырастады. Анын билдирүүсүнө ылайык, калган израилдик барымтачылар 2000дей палестиналык туткунга алмаштырылат.
Кыймыл ошондой эле Трампты жана келишимдин кепил өлкөлөрүн Израилди жоопкерчиликке тартууга чакырды. ХАМАС ошондой эле Палестина элинин укуктары, анын ичинде эркиндик, көз карандысыздык жана өз тагдырын өзү аныктоо үчүн күрөштөн баш тартпайт деп ишендирди.
Ошол эле учурда Израилдин башкы штабынын башчысы Эяль Замир армияга «кандайдыр бир сценарийге даярданууга» жана израилдик барымтадагыларды кайтаруу операциясын жүргүзүү үчүн күчтөрдү даярдоого буйрук берген.
Трамптын планы
Сентябрда Ак үй Газа тилкесиндеги жаңжалды токтотуунун 20 пункттан турган планын жарыялаган. Анда ок атышууну токтоосуз токтотуу жана барымтадагыларды 72 сааттын ичинде бошотуу талабы коюлган.
ХАМАС жана "башка топтор" Газаны башкарууга түз же кыйыр түрдө катышпоого макул болушу керек. Тынчтыкта жанаша жашоого макул болгон жана куралын тапшырган кыймылдын мүчөлөрүнө мунапыс берилет. Бирок Израил жарым эксклавды басып алуу же аннексиялоо талап кылынбайт.
Нетаньяху бул планды колдоп, анын аскердик максаттарга шайкеш келерин билдирди. Бул максаттардын бешөө ишке ашат: барымтадагыларды кайтаруу, анклавдын тегерегиндеги чек араларды коргоо, Газаны демилитаризациялоо жана Палестина бийлигинин же ХАМАСЫтын катышуусуз тилкесин башкаруу.
Кыймыл планды кабыл алуудан баш тартса, Нетаньяху “жумушту бүтүрөм” деп убада кылган.
ХАМАСтын чечими
Палестиналык кыймыл Газа тилкесин башкарууну өткөрүп берүүгө макул болду. Бирок ХАМАСтын саясий бюросунун башчысынын орун басары Муса Абу Марзук белгилегендей, барымтадагыларды бошотуу жана сөөктөрдү 72 сааттын ичинде тапшыруу азыркы шарттарда реалдуу эмес.
Кыймыл ошондой эле планга киргизилген башка маселелер анклавдын келечегине жана палестиналыктардын укуктарына тиешелүү экенин, ар тараптуу улуттук позиция менен байланышканын жана эл аралык укукка негизделгенин билдирди. Бул темалар ХАМАС да камтыган жалпы палестиналык түзүлүштүн алкагында талкууланат.
