Бишкек, 06.02.25. /Кабар/. Автотранспорт каражаттарынын ээлеринин жарандык жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандыруу (ОСАГО): бул камсыздандыруу программасы, анда камсыздандыруу компаниясы кырсык болгон учурда үчүнчү жактарга келтирилген зыяндын ордун толтурууга милдеттенет.
Демек, айдоочу кырсыкка себепкер болсо, башка бирөөнүн бузулган унаасы үчүн же жабырлануучулардын дарылануусу үчүн өз чөнтөгүнөн төлөбөйт – ал үчүн камсыздандыруу компаниясы төлөйт.
Эске салсак, Кыргызстанда буга чейин милдеттүү камсыздандыруу боюнча мыйзам киргизилген.
Камсыздандыруу эмне үчүн керек, кантип иштейт жана кимге тиешелүү?
- Жабырлануучуларды финансылык жактан коргоо;
- Кырсык болгон учурда камсыздандыруу компаниясы үчүнчү жактарга келтирилген зыянды, анын ичинде алардын унаасын же мүлкүн оңдоону, жабырлануучуларды дарылоону камсыздайт;
- Кырсыкка күнөөлүү болгондорго финансылык жүктү азайтуу;
- ОСАГО ири суммадагы акча төлөөдөн коргойт.
Айдоочулардын жоопкерчилигин жогорулатуу
Автотранспорттук жоопкерчиликти милдеттүү камсыздандыруу иштеген өлкөлөрдө айдоочулар жоопкерчилик күчөдү, анткени кырсык болгон жерден жашынуунун кереги жок – келтирилген зыян камсыздандыруунун эсебинен жабылат.
Эл аралык стандарттарга ылайык
ОСАГО дүйнөнүн көптөгөн өлкөлөрүндө, анын ичинде Казакстанда жана Өзбекстанда иштейт. Кыргызстан аны жол кыймылынын катышуучуларын коргоо үчүн ишке ашыруусу зарыл.
Ким камсыздандырууга милдеттүү?
Жол кыймылына катышкан транспорт каражаттарынын бардык ээлери автотранспорттук жоопкерчиликти милдеттүү камсыздандыруу полисин алышы керек.
- Жеке унаа ээлери (жеңил унаалар, мотоциклдер);
- Компаниялар жана уюмдар (юридикалык жактар, таксилер, жеткирүү кызматтары);
- Коомдук транспорттун ээлери (автобустар, кичи автобустар);
• Жүк ташуучу унаалардын жана атайын техниканын ээлери;
ОСАГО кандай тобокелдиктерди камтыйт?
- Камсыздандыруу үчүнчү жактарга келтирилген зыянды гана төлөйт;
Материалдык зыян
- Жабырлануучунун унаасын же мүлкүн оңдоо (мисалы: тосмо, жол белгиси, үй).
Жоопкерчиликтин максималдуу лимиттеринин өлчөмдөрү
- Ар бир жабырлануучунун өмүрүнө же ден соолугуна зыян келтиргендиги үчүн;
- Өлүмгө алып келген учур: 300 миң сом;
Жабырлануучунун майыптыгын аныктоо
⁃ I топ – 200 миң сом;
⁃ II топ – 150 миң сом ;
⁃ III топ - 100 миң сом;
⁃ категориясы “майып бала” – 200 миң.
Майыптыкты белгилебестен алган жаракат же ден соолугунун башка зыяны амбулатордук жана стационардык дарыланууга иш жүзүндөгү чыгымдардын өлчөмүндө, бирок 100 миң сомдон ашпаган өлчөмдө төлөнөт.
Жабырлануучулардын мүлкүнө келтирилген зыяндын өлчөмүндө, бирок ар бир жабырлануучуга 150 миң сомдон ашык эмес жана бардык жабырлануучуларга 450 миң сомдон ашык эмес зыян келтиргендиги үчүн.
ОСАГО эмнени камтыбайт?
- Кылмышкердин унаасын оңдоо;
- Кырсыкка күнөөлүү адамды дарылоо;
- Айыптар жана соттук чыгымдар;
- Унаадагы жүктүн бузулушу.
Автотранспорттун жоопкерчилигин милдеттүү камсыздандырууга арыз бербесеңиз эмне болот?
- Камсыздандыруунун жоктугу үчүн айып 3 миң сомду түзөт;
- Кырсык болгон учурда күнөөлүү бардык зыянды өз чөнтөгүнөн төлөйт.
ОСАГО- жөн гана айдоочулар үчүн милдет эмес, бардык жол кыймылынын катышуучуларын коргой турган механизм.
Камсыздандыруу кырсык болгон учурда ири каржылык жоготуулардан сактанууга жардам берет жана жол кыймылын коопсуз кылат.
Айыптарды киргизүү кийинкиге калтырылганына карабай, айдоочулар бул жаңычылдыкка алдын ала даярдануусу жана камсыздандыруу компаниясы менен камсыздандыруу полисин алышы шарт.
